RAPORT: Restrukturyzacje w Polsce. Raport po pierwszym kwartale 2020. Niewypłacalność a epidemia COVID-19

COVID-19

Kryzys gospodarczy związany z pandemią COVID-19 dotknie wszystkie firmy. Część z nich – nawet pomimo pomocy państwa – nie przetrwa lub będzie wymagała restrukturyzacji. Na załamanie rynkowe najbardziej wrażliwe są firmy usługowe (handel odzieżą, turystyka, linie lotnicze) oraz zajmujące się produkcją dóbr konsumenckich trwałych (samochody, meble, RTV). Dużą odporność na kryzys cechują się branże dóbr pierwszej potrzeby (żywność) oraz branża farmaceutyczna. Relatywnie dobrze radzą sobie branże cyfrowe – e-commerce, telekomunikacja czy IT. Obecny kryzys zmusi całe branże do ogromnych dostosowań.

Liczba restrukturyzacji

Z analizy obwieszczeń opublikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wynika, że w pierwszym kwartale 2020 roku łącznie rozpoczęto 302 postępowania insolwencyjne, z czego 121 to postępowania restrukturyzacyjne, a 181 to postępowania upadłościowe. Liczba postępowań minimalnie wzrosła o 2,4 proc. w porównaniu z pierwszym kwartałem 2019 roku. Wynika to z 7 proc. wzrostu liczby upadłości i 4 proc. spadku liczby restrukturyzacji. Liczba niewypłacalności na przestrzeni ostatnich kwartałów pozostawała stabilna.

Efektywność procedury

Najwyższym odsetkiem zatwierdzonych układów do otwartych postępowań stale cechuje się postępowanie o zatwierdzenie układu (94 proc.), następne w kolejności jest przyspieszone postępowanie układowe (31 proc.), postępowanie układowe (25 proc.) oraz sanacyjne (16 proc.). Z kolei najwyższy odsetek umorzeń dotyczy postępowania układowego (41 proc.), następnie sanacyjnego (37 proc.) oraz przyspieszonego układowego (32 proc.).
W przyszłości powyższe statystyki mogą się istotnie zmienić, jeżeli zapisy „Tarczy Antykryzysowej” będą preferowały rozpoczynanie przez firmy konkretnych form postępowań np. przez warunki przyznania pomocy finansowej na restrukturyzację od Ministerstwa Rozwoju lub Agencji Rozwoju Przemysłu. Na chwilę obecną wydaje się, że najpełniej warunki zapisane w ustawie spełnia postępowanie sanacyjne. Można więc oczekiwać, że przedsiębiorcy będą wybierać ten rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego. Szacunek ten obarczony jest jednak większą niż zwykle niepewnością.

Struktura branżowa

Struktura branżowa podmiotów rozpoczynających restrukturyzację nieznacznie się zmienia. Najbardziej zauważalny jest wzrost nowych restrukturyzacji w rolnictwie, co jest wynikiem ułatwienia dostępności postępowania restrukturyzacyjnego dla mających problemy gospodarstw rolnych. Można zaobserwować niewielki wzrost liczby nowych restrukturyzacji w budownictwie – choć i tak kondycja branży budowlanej w przededniu pandemii pozostawała bardzo dobra. Sumaryczna liczba restrukturyzacji w przemyśle pozostawała na tym samym poziomie (ok. 30 kwartalnie) – występowały jednak różnice na poziomie branż. Podwyższoną, na tle historycznym, liczbę nowych postępowań (średnia 12-miesięczna) można było zaobserwować w meblarstwie, produkcji tworzyw sztucznych oraz gospodarce odpadami, a obniżoną w branży mineralnej, metalurgii oraz motoryzacji.
Kryzys zmieni tę strukturę. W ciągu najbliższego roku prawdopodobnie nowe restrukturyzacje pochodzić będzie z branż najbardziej wrażliwych, opisanych w pierwszym rozdziale – motoryzacji, meblarstwie, handlu i wśród producentów odzieży. Relatywnie mniej powinno być nowych restrukturyzacji z branży spożywczej, farmaceutycznej czy IT.

Czas trwania postępowań

Kontynuowany jest trend wydłużania czasu trwania wszystkich pięciu kluczowych, analizowanych przez nas etapów postępowań restrukturyzacyjnych. Medianowa liczba dni od otwarcia postępowania do zatwierdzenia układu wynosi już 248 dni. Umorzenie postępowania medianowo odbywa się po 205 dniach od otwarcia. Nieznacznie dłużej trwa również okres od złożenia do zatwierdzenia spisu wierzytelności oraz okres między zabezpieczeniem majątku i otwarciem postępowania.

Ze względu na obowiązywanie zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii sądy orzekały w ograniczonej skali (tylko w sprawach pilnych), co przełoży się z jednej strony na wydłużenie procesu restrukturyzacji, a z drugiej jeszcze większe opóźnienia w publikowaniu obwieszczeń w Monitorach Sądowych i Gospodarczych – głównym źródle informacji. Dane prezentowane w kolejnych raportach będą więc obarczone zdecydowanie większą niepewnością w porównaniu do dotychczasowych.

Należy pamiętać, że dostępne dane o rozpoczętych restrukturyzacjach i upadłościach w I kwartale 2020 nie uwzględniają jeszcze wpływu pandemii. Po pierwsze, wynika to z opóźnienia między wystąpieniem problemów w firmie, złożeniem wniosku o otwarcie postępowania oraz jego rozpoznaniem przez sąd. Po drugie, ograniczenia związane z pandemią wydłużyły działalność sądów. Po trzecie, zgodnie z zapisami z „Tarczy Antykryzysowej 2.0” podmioty w trakcie restrukturyzacji lub upadłości nie mogą skorzystać z pomocy w ramach Tarczy – będzie to zniechęcać firmy do rozpoczynania postępowań restrukturyzacyjnych. Wzrostu liczby postępowań insolwencyjnych w efekcie pandemii można więc oczekiwać dopiero w drugiej połowie roku o około 50-100 proc., a restrukturyzacja może stać się jednym z głównych narzędzi minimalizowania strat związanych z kryzysem.

Pełen raport Zimmerman Filipiak Restrukturyzacja SA oraz SpotData dostępny jest TUTAJ.