Postępowanie o zatwierdzenie układu

Postępowanie o zatwierdzenie układu to najprostsze i najmniej sformalizowane postępowanie restrukturyzacyjne, w  którym udział sądu jest minimalny, a ciężar jego prowadzenia zdecydowanie spoczywa na dłużniku. Jest ono skierowane przede wszystkim do przedsiębiorców, którzy nie spełnili ustawowych warunków zaistnienia wobec nich stanu niewypłacalności, ale posiadają uzasadnioną wiedzę, że  w  niedalekiej przyszłości zostaną dotknięci problemami finansowymi (formalnie również dłużnik niewypłacalny może skorzystać z tej drogi, jest to jednak obarczone szeregiem istotnych  ryzyk dla zarządu takiego dłużnika). Warunkiem jego wdrożenia jest wykazanie, że ogólna suma spornych zobowiązań nie przekracza progu 15% wszystkich wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Postępowanie o zatwierdzenie układu opiera się na własnych działaniach i inicjatywie dłużnika. To do niego należy przede wszystkim decyzja w przedmiocie ustalenia dnia układowego, z którym aktualizują się skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, powodujące przede wszystkim wyłączenie możliwości dobrowolnego spełniania przez dłużnika świadczeń wynikających z wierzytelności powstałych przed tym dniem. Musi on przypadać nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu.

W związku z przerzuceniem ciężaru prowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu na dłużnika, ten ostatni zasadniczo nie traci również zarządu nad swoim przedsiębiorstwem na czas trwania postępowania. W okresie tym w przedsiębiorstwie dłużnika funkcjonuje co prawda osoba z zewnątrz, którą jest nadzorca wykonania układu, tyle że działa ona w oparciu o zawartą uprzednio z dłużnikiem umowę, będąc de facto dla niego bardziej doradcą ekonomiczno-prawnym, czuwającym nad sprawnością procedury zbierania głosów układowych oraz jej zgodnością z prawem, a także ją wspierającym, aniżeli funkcjonariuszem sądowym sprawującym nad nim kontrolę. Rolą nadzorcy jest przede wszystkim pomoc dłużnikowi w przygotowaniu propozycji układowych, stwierdzenie przyjęcia układu po zebraniu głosów wierzycieli i sporządzenie sprawozdania, które powinno być załączone do wniosku dłużnika o zatwierdzenie układu. Do pewnych ograniczeń swobody dłużnika w zarządzaniu jego przedsiębiorstwem dochodzi jedynie w okresie od dnia wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu do dnia jego uprawomocnienia, kiedy to nadzorca układu wykonuje uprawnienia nadzorcy sądowego. Wówczas  dłużnik może dokonywać tylko czynności zwykłego zarządu nad swoim majątkiem, a na dokonanie czynności przekraczających ten zakres wymaga zgody wspomnianego nadzorcy ale w zamian za to jest w tym samym okresie chroniony przed egzekucją ze strony wierzycieli objętych układem.

Postępowanie o zatwierdzenie układu z założenia powinno toczyć się szybko. Realizacji tego celu służą krótkie terminy instrukcyjne dla sądu (postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu powinno być wydane w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku).

Pozostawienie restrukturyzowanemu dłużnikowi znacznej swobody w przeprowadzeniu całego procesu układowego odbywa się jednak kosztem braku ochrony jego przedsiębiorstwa przed egzekucjami komorniczymi. W szczególności, dłużnik nie może złożyć wniosku o zawieszenie toczących się egzekucji czy też uchylenie dokonanych w ich toku zajęć rachunków bankowych. Możliwość taka otwiera się jedynie w okresie, gdy dłużnik jest objęty nadzorem sprawowanym przez nadzorcę wykonania układu, czyli w okresie oczekiwania na uprawomocnienie postanowienia o zatwierdzeniu układu.